Trong bối cảnh các nguồn lực quốc tế hỗ trợ công tác phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam sẽ bị cắt giảm, thì việc giúp người nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng vi rút (ARV) thông qua bảo hiểm y tế là vô cùng cần thiết.
Người nhiễm mới HIV vẫn duy trì ở mức khá cao
Theo báo cáo của Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), cả nước hiện có gần 227.000 trường hợp nhiễm HIV đang còn sống được báo cáo. Chỉ trong 10 tháng đầu năm 2016, cả nước phát hiện thêm 8.059 người nhiễm HIV và như vậy năm 2016 vẫn sẽ có khoảng 10.000 người nhiễm mới HIV được phát hiện. Có thể nói dịch HIV trong những năm gần đây vẫn có xu hướng giảm nhưng rất chậm.
Trong khi đó nguồn lực cho công tác phòng, chống HIV/AIDS hiện còn nhiều khó khăn. Kinh phí từ ngân sách nhà nước cấp cho các chương phòng, chống AIDS liên tục bị cắt giảm nên những tỉnh không có dự án quốc tế tài trợ gặp nhiều khó khăn trong triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS.
Do đó, các hoạt động can thiệp giảm tác hại, tư vấn xét nghiệm HIV, huy động và kết nối, chuyển gửi điều trị ARV giai đoạn này triển khai tại cộng đồng cũng rất thách thức. Đội ngũ tuyên truyền viên đồng đẳng cắt giảm nhanh do không có kinh phí hỗ trợ, bao cao su và bơm kim tiêm miễn phí hiện chỉ còn duy nhất là dự án Quỹ Toàn cầu triển khai tại 30 tỉnh, thành phố ở một số quận, huyện. Dự kiến trong thời gian từ năm 2017, các tổ chức quốc tế đa phương và song phương sẽ giảm nhanh việc tài trợ cho phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam và nếu còn chủ yếu hỗ trợ chúng ta về kỹ thuật, nên các hoạt động phòng chống HIV/AIDS, đặc biệt việc đảm bảo điều trị ARV cho bệnh nhân AIDS sẽ bị ảnh hưởng rất lớn nếu Việt Nam không có giải pháp ứng phó kịp thời.
Việc này đòi hỏi phải nhanh chóng chuyển bệnh nhân sang hệ thống điều trị thanh toán qua BHYT và chọn BHYT là giải pháp thay thế chính cho điều trị HIV/AIDS khi nguồn lực quốc tế cắt giảm.
Chỉ khoảng 40% người nhiễm HIV có thẻ bảo hiểm y tế
Hiện nay tỷ lệ bệnh nhân có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) còn rất thấp. Tỷ lệ người nhiễm HIV có thẻ BHYT bình quân chỉ đạt khoảng 40%, chỉ bằng 1/2 so với tỷ lệ có thẻ BHYT chung của cả nước (79%).
Các nguyên nhân khiến tỷ lệ người nhiễm HIV có thẻ BHYT thấp gồm có: Lâu nay người nhiễm được cấp thuốc miễn phí từ nguồn tài trợ nên họ chưa quan tâm đến mua và sử dụng BHYT; người nhiễm thường có điều kiện kinh tế rất khó khăn, không có tiền mua thẻ BHYT; nhiều người nhiễm HIV sống lang thang, không có hộ khẩu, không có nơi cư trú ổn định nên không được hưởng các chính sách hỗ trợ BHYT của Nhà nước (kể cả là người nghèo); bên cạnh đó, tình trạng kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người nhiễm HIV/AIDS vẫn còn cao, gây cản trở cho những người có nhu cầu tiếp cận với các dịch vụ dự phòng, điều trị và chăm sóc nhiễm HIV/AIDS, làm giảm tác dụng và hiệu quả của các dịch vụ này, bao gồm cả việc mua và sử dụng thẻ BHYT…
Hướng tới 100% người nhiễm HIV cần có thẻ bảo hiểm y tế
Người nhiễm HIV bị suy giảm sức đề kháng nên có tỷ lệ mắc các bệnh cao hơn người bình thường và việc điều trị bằng thuốc ARV cần sớm, liên tục, suốt đời nên rất tốn kém, do vậy người nhiễm HIV tham gia bảo hiểm y tế để được điều trị và chăm sóc sức khỏe toàn diện qua BHYT.
Thủ tướng Chính phủ vừa đã ban hành Quyết định số 2188/QĐ-TTg ngày 15/11/2016, quy định việc thanh toán thuốc kháng vi rút được mua sắm tập trung cấp quốc gia sử dụng nguồn quỹ khám bệnh, chữa bệnh BHYT và hỗ trợ người sử dụng thuốc kháng vi rút HIV từ quỹ BHYT.
Đây là quyết định kịp thời nhằm tạo điều kiện cho người nhiễm HIV được tiếp cận khám, chữa bệnh bằng thẻ BHYT, trong đó, quy định rất rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành đối với Trung ương và sở, ngành ở địa phương cũng như quy định trách nhiệm của UBND tỉnh, thành bố trí kinh phí mua thẻ BHYT cho 100% người nhiễm HIV.
