Hội nghị cấp cao của Đại hội đồng Liên Hợp quốc (LHQ) về HIV/AIDS được tổ chức 5 năm một lần, với sự tham gia của các nhà Lãnh đạo cấp cao các quốc gia thành viên, đại diện người nhiễm HIV/AIDS, các tổ chức quốc tế, các tổ chức xã hội – dân sự… Hội nghị được tổ chức nhằm khẳng định cam kết chính trị của các quốc gia thành viên trong công tác phòng, chống HIV/AIDS, tổng kết thành tựu, tiến độ triển khai chương trình phòng, chống HIV/AIDS đã thống nhất tại kỳ họp trước và thông qua kế hoạch hoạt động cho 5 năm tiếp theo.
Năm 2021, trong bối cảnh khủng hoảng do đại dịch COVID-19, Hội nghị cấp cao về HIV/AIDS lần thứ 75 được tổ chức trong 03 ngày từ 8-10/6/2021 theo hình thức phối hợp trực tiếp tại Trụ sở LHQ tại New York, Hoa Kỳ và trực tuyến với các đầu cầu từ các quốc gia và tổ chức.
Chủ đề của Hội nghị cấp cao năm nay là “END INEQUALITIES. END AIDS” , tạm dịch là: Chấm dứt bất bình đẳng. Chấm dứt AIDS.
Ngài Volkan Bozkir, Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc phát biểu khai mạc
Hội nghị do Ngài Volkan Bozkir, Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc chủ trì. Hội nghị còn có sự tham dự của Bà Amina J. Mohammed, Phó Tổng Thư Ký Liên Hợp Quốc; Bà Winnie Byanyima, Giám đốc Điều hành Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS); Bà Yana Panfilova, phụ nữ sống với HIV, thành viên của Mạng lưới toàn cầu của người sống với HIV GNP+; Bà Charlize Theron, nhân vật tiêu biểu tích cực tham gia hoạt động ứng phó với HIV/AIDS, Đại sứ Hòa Bình của Liên Hợp Quốc, diễn viên và nhà sản xuất điện ảnh. Ngoài ra, Hội nghị có sự tham dự và phát biểu của 132 quốc gia thành viên LHQ, đại diện các nhóm nước, các khu vực và các tổ chức phi chính phủ (NGOs), trong đó có 23 nước cử đại diện ở cấp lãnh đạo chính phủ và 66 nước cử đại diện ở cấp bộ trưởng tham dự. Về phía đầu cầu Việt Nam, Hội nghị có sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cùng đại diện các Bộ, Ban, ngành có liên quan.
Phát biểu khai mạc hội nghị, Chủ tịch ĐHĐ LHQ Volkan Bozkir, Phó Tổng Thư ký Amina J. Mohammed và Giám đốc điều hành UNAIDS Winnie Byanyima đánh giá cao sự tham gia tích cực của các quốc thành viên trong việc đối phó với dịch bệnh HIV/AIDS trong nhiều năm qua. Các ý kiến đánh giá “lạc quan thận trọng” về việc thế giới có thể đạt được mục tiêu đẩy lùi căn bệnh chết người này vào năm 2030. Chủ tịch Đại hội đồng LHQ cho rằng AIDS là dịch bệnh của bất bình đẳng, nếu muốn đẩy lùi AIDS vào năm 2030 thì bắt buộc phải đầy lùi bất bình đẳng. Đây vừa là điều kiện, vừa là kết quả của việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững 2030.
Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam phát biểu tại cuộc họp.
Phát biểu trực tuyến với Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho rằng để đạt được mục tiêu chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030, thế giới “đã chạy nhanh rồi nhưng phải chạy nhanh hơn nữa”. Qua thực tiễn công tác phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam, Phó Thủ tướng nhấn mạnh phải đảm bảo nguồn lực, nhất là nguồn lực cho các nước đang phát triển, bảo đảm được chuỗi cung ứng các loại thuốc để chống loại virus này, cũng như các sản phẩm để người dân có thể tự xét nghiệm cho mình.
Phó Thủ tướng cũng cho rằng phải nhanh chóng tìm ra phương pháp chữa khỏi cũng như phát triển được vắc-xin ngừa căn bệnh này. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhắc lại cam kết của Việt Nam cũng là lời kêu gọi cộng đồng quốc tế, rằng để đạt được mục tiêu 90-90-90 (gồm 90 % người có HIV biết được tình trạng bệnh của mình; 90% người nhiễm HIV được điều trị ARV; 90% số người được điều trị ARV kiểm soát được tải lượng virus ở mức thấp) và sắp tới đây là mục tiêu 95-95-95, thế giới cần nỗ lực 100-100-100 và hơn thế nữa.
Theo UNAIDS, tính đến năm 2020, thế giới có 37,6 triệu người đang sống chung với căn bệnh này, trong đó 27,4 triệu người đang được điều trị, gấp hơn 3 lần so với con số 7,8 triệu người được ghi nhận vào năm 2010. Trong một thập kỷ qua, số người tử vong do HIV/AIDS đã giảm 43% xuống còn 690.000 người vào năm 2020. Tuy nhiên, tỷ lệ tỷ vong hàng đầu vẫn là phụ nữ tuổi từ 15- 49 tại khu vực châu Phi và những trường hợp mắc mới phần lớn là trẻ em gái tuổi từ 15-19. Thêm vào đó, đại dịch COVID-19 đang gây ra những tác động đáng lo ngại, nhất là đối với hệ thống y tế của những quốc gia có tỷ lệ mắc HIV/AIDS cao nhất khiến việc tiếp cận những dịch vụ liên quan đến căn bệnh này trở nên khó khăn hơn.
Tại Hội nghị, các đại biểu cũng sẽ thảo luận và thông qua Tuyên bố Chính trị 2021 về HIV/AIDS với chủ đề: Chấm dứt các bất bình đẳng và trở lại đúng hướng nhằm chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030. Cũng theo chương trình, trong hai ngày tiếp theo, Hội nghị sẽ diễn ra các phiên họp chuyên đề tập trung thảo luận với chuyên gia theo các phiên chuyên đề. Sau các thảo luận chung, phiên bế mạc sẽ diễn ra vào 4h sáng ngày 11/6 (theo giờ Việt Nam).
