Trong tiếng lạo xạo của những chiếc máy khâu tại xưởng may của nhóm Tự lực Sống tích cực, ở phường Anh Dũng, quận Dương Kinh, tôi chợt thấy lòng mình bâng khuâng khó tả khi nghe chuyện về những thân phận đã từng phải tủi khổ vì HIV.
Trong tiếng lạo xạo của những chiếc máy khâu tại xưởng may của nhóm Tự lực Sống tích cực, ở phường Anh Dũng, quận Dương Kinh, tôi chợt thấy lòng mình bâng khuâng khó tả khi nghe chuyện về những thân phận đã từng phải tủi khổ vì HIV. Vượt lên tất cả sự nghiệt ngã của cuộc đời, họ đã đứng lên bằng sức mạnh của ý chí và sự khát khao cuộc sống, niềm hạnh phúc vẫn luôn mỉm cười với những con người quả cảm, đầy nghị lực…
Vóc dáng khỏe khoắn, xinh đẹp và rất trẻ trung, chị Đoàn Thị Khuyên năm nay đã ngoài ba mươi và có hơn 10 năm chung sống với HIV. Ngay cả bản thân Khuyên cũng thừa nhận rằng mình lúc nào cũng tràn trề sức sống và gần như chẳng biết ốm đau là gì. Thế nhưng Khuyên đã phải trải qua một quãng đời khổ đau, bất hạnh. Kể về thuở hàn vi, đôi mắt chị Khuyên rơm rớm…
Là con thứ 5 trong một gia đình nghèo ở xã Bắc Hưng (Tiên Lãng), từ nhỏ Khuyên đã phải chân lấm tay bùn theo bố mẹ, anh chị ra đồng làm lụng kiếm ăn qua ngày. Khi cả nhà khá giả hơn một chút, thì một tai họa ập đến. Đó là năm Khuyên mới học lớp 3, một tai nạn khủng khiếp đã cướp đi một bên chân của bố. Mất đi một lao động trụ cột, gia đình Khuyên càng thêm khốn đốn. Người mẹ khắc khổ chỉ biết gạt nước mắt động viên các con phải thật mạnh mẽ, vượt qua cơn bĩ cực. Cả gia đình đã không ngại khó, ngại khổ làm việc nhiều hơn để mong thoát khỏi cảnh nghèo. Thế nhưng, một lần nữa, gia đình Khuyên lại chịu một sự mất mát lớn, đứa em gái út của Khuyên trong một lần đi bắt cáy đã bị đuối nước và mãi không trở về. Sự ra đi đột ngột đó khiến bố mẹ Khuyên suy sụp hẳn…
Thương bố mẹ và đứa em xấu số, là phận nữ nhi, Khuyên chẳng biết làm gì hơn ngoài việc chăm lo đồng áng và quyết học thật giỏi để thi đỗ đại học. Tuy nhiên, 3 năm liên tiếp thi mà giảng đường đại học đối với Khuyên vẫn chỉ là giấc mơ. Thôi thì “học tài thi phận”, Khuyên đành gác lại chuyện thi cử để đi làm công nhân, giải quyết nhu cầu cuộc sống. Vốn xinh đẹp, ngoan hiền nên khi đi làm cho Cty TNHH Sao Vàng (ở An Tràng, An Lão), Khuyên được nhiều chàng trai theo đuổi, trong đó có anh M., nhà ở đường Tô Hiệu, quận Lê Chân. Dù M. không đẹp trai lắm, lại khá “chảnh” những chẳng hiểu sao trái tim của Khuyên đã dành trọn cho M. chỉ sau một thời gian ngắn quen biết…
Do bố của M. bị ung thư giai đoạn cuối nên gia đình M. giục cưới. Ở vào hoàn cảnh đó, dù mới yêu nhau Khuyên không còn cách nào khác đành phải đồng ý. Một đám cưới gọn nhẹ diễn ra, Khuyên rạng rỡ trong chiếc váy cưới trắng tinh cùng chồng nhận những lời chúc phúc của bạn bè, người thân, mà không ngờ rằng giây phút thiêng liêng này là khởi đầu cho chuỗi ngày bất hạnh đang đón đợi chị…
Chồng của Khuyên là người đã làm bạn với ma túy nhiều năm trước đó nhưng lại cố tình giấu chị. Gia đình mong sau khi lấy vợ, M. sẽ cai nghiện được. Khi đứa con trai đầu lòng của Khuyên mới hơn 1 tuổi, sức khỏe của M. ngày càng sa sút. Đưa chồng đi khám, Khuyên choáng váng khi biết M. bị nhiễm HIV, cô thực sự đau đớn đến ngã quỵ khi mình và đứa con trai cũng có kết quả dương tính. Cố nén niềm đau, Khuyên lo lắng thuốc thang, cơm cháo cho chồng con. Chị và gia đình chồng thu xếp xây được một ngôi nhà nho nhỏ ở phường Phù Liễn, Kiến An. Nhưng anh M. chưa kịp cùng vợ con dọn về nhà mới đã vội lìa bỏ cuộc đời. Ngày đưa tang chồng, Khuyên như một cái xác không hồn, chị hết nước mắt để khóc, lầm lủi lê từng bước chân đưa chồng ra nghĩa địa. Khuyên cũng hiểu rằng, trước mắt chị là những ngày tháng khó khăn nhất trong cuộc đời…
Chiến thắng số phận
Sau ngày chồng mất, chị cùng con nhỏ sống rất chật vật, lại còn chịu sự xa lánh của mọi người khi chị công khai tình trạng nhiễm HIV của mình. Con đau ốm liên miên, hầu như chị phải thường trực ở bệnh viện, thời gian ít ỏi còn lại Khuyên phải đi bán vé số để kiếm tiền nuôi mình, nuôi con. Thấu hiểu hoàn cảnh và ý chí muốn vượt lên bệnh tật của mẹ con chị, dần dà nhiều người tốt bụng tìm đến giúp đỡ chị ổn định cuộc sống.
Khuyên đã gia nhập CLB Hoa Hải Đường (một CLB của những người có H) và trở thành một tuyên truyền viên tích cực trong công tác phòng chống HIV/AIDS ở địa phương. Tham gia CLB, Khuyên hiểu ra rằng tương lai của mẹ con chị và những người cùng cảnh ngộ không phải hoàn toàn u ám, nếu có nghị lực thì những khó khăn sẽ lùi xa. Với bản lĩnh đó, chị đã được cử làm Chủ nhiệm CLB Hoa Hải Đường, từ đây cuộc sống của mẹ con Khuyên bước sang một trang mới.
Trong quá trình làm việc tại Dự án phòng chống HIV của tổ chức CESVI, Khuyên cùng 10 người khác đã thành lập nhóm tự lực mang tên “Nhóm Sống tích cực Hải Phòng”. Hai năm sau, nhóm được Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Hải Phòng lựa chọn triển khai dự án “Chăm sóc, tư vấn và phòng chống HIV/AIDS” tại Hải Phòng do Hội Chữ thập đỏ Mỹ tài trợ. Dưới sự điều hành của trưởng nhóm Đoàn Thị Khuyên, đến nay “Nhóm Sống tích cực Hải Phòng” có 128 thành viên. Các thành viên thường xuyên đi cơ sở phát bao cao su, tư vấn cho những người có nguy cơ nhiễm HIV như chị em bán hoa, đồng tính nam, lái xe đường dài, nam công nhân xa nhà về tình dục an toàn… Ngoài ra, nhóm gây quỹ với số vốn hơn 100 triệu đồng, hỗ trợ 35 thành viên phát triển kinh tế thông qua mô hình chăn nuôi, mở xưởng may, buôn bán nhỏ… phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh từng thành viên…
Xưởng may gần nhà của Khuyên đã tạo công ăn việc làm cho khá nhiều thành viên khó khăn. Những người nhiễm HIV trong xửng may nhân ái đã dần quên đi mặc cảm, tự tin hơn trong cuộc sống, nhanh chóng hòa nhập với cộng đồng. Với thu nhập bình quân không từ 2 đến 3 triệu đồng/tháng, ai nấy đều cảm thấy vững tâm và tin tưởng vào tương lai phía trước, vì dù gì họ đã tự kiếm sống, không còn là gánh nặng cho gia đình, xã hội. Thật vui khi nhóm Sống tích cực đã thành lập Hợp tác xã STC do Khuyên làm chủ nhiệm, triển khai nhiều mô hình phát triển kinh tế như may măc, chăn nuôi, sữa chữa xe máy và buôn bán nhỏ… mang lại thu nhập tương đối cho các thành viên.
V.Anh
