Trước khi xâm nhập các bản AIDS ở xã vùng cao Đồng Văn (Quế Phong, Nghệ An), chúng tôi đã được một số người dân bản địa rào trước cản sau, rằng: người nhiễm “H” nhiều vô kể, các bản ở đây sắp hết thanh niên vì “ết” cả rồi…
Trước khi xâm nhập các bản AIDS ở xã vùng cao Đồng Văn (Quế Phong, Nghệ An), chúng tôi đã được một số người dân bản địa rào trước cản sau, rằng: người nhiễm “H” nhiều vô kể, các bản ở đây sắp hết thanh niên vì “ết” cả rồi… Dù đã hiểu rõ cơ chế lây lan của căn bệnh thế kỷ, nhưng quả thật tôi cũng không thể bình tâm mà đi vào giữa cơn bão AIDS. Một chị cán bộ phụ nữ xã mách nước “Không có công an, vào nhà có người AIDS khó lắm, họ không tiếp xúc, nói chuyện với mình đâu”… Hỏi về số lượng người nhiễm H trên địa bàn xã, cán bộ phụ nữ lẫn công an xã đều lắc đầu “không nắm được”.
Ông Vi Thanh Hà – Phó trạm trưởng Trạm y tế xã Đồng Văn buồn bã kể: Hiện tại, trong danh sách mà các trung tâm xét nghiệm chuyển về thì trong năm 2010, toàn xã phát hiện 52 trường hợp dương tính với vi rút HIV/AIDS. Tháng 1/2011 có đoàn xét nghiệm của tỉnh lên, phát hiện thêm được 13 trường hợp nữa. “Lâu lắm rồi không thấy đoàn nào lên nên hiện giờ trạm cũng không nắm rõ lắm. Danh sách họ chuyển về cho trạm là vậy nhưng trong thực tế chắc chắn còn lớn hơn vì nhiều người sau khi chồng chết cũng không đi xét nghiệm bởi họ không quan tâm đến căn bệnh xã hội này”.
Chúng tôi toát cả mồ hôi hột khi thấy cây bút của ông Hà mãi tích vào danh sách dài ngoẵng – Một dấu phết mực buông tức là một người đã ra đi mãi mãi vì căn bệnh thế kỷ này. Chỉ trong năm 2010 – 2011, xã Đồng Văn đã có 21 người chết vì “ết”, còn năm 2012, chưa có thống kê cụ thể nhưng ông phó trạm áng chừng cũng đã có khoảng hơn 10 người.
“Có nhà chết gần hết rồi, tất cả đều nhiễm HIV, trừ đứa con gái đầu lòng đang học lớp 5” – ông Hà nói về căn bệnh “thường ngày” ở đây. “Năm 2011, ông chồng L.V. Đ (bản Huôi Muồng) phát hiện nhiễm “ết” và chết sau đó ít lâu. Đến cuối năm 2011 đến lượt thằng con 2 tuổi. Đầu năm 2012 này, chị vợ cũng mất vì lây nhiễm từ chồng. Giờ chỉ còn có con bé LTV (12 tuổi) sống với ông nội nữa thôi. Có nhà cả bố lẫn còn chết cách nhau có 2 ngày vì bị AIDS, có nhà cả hai anh em ruột đang sống lay lắt… Hầu hết là lây nhiễm do tiêm chích ma túy cả”.
Chuyện ông phó trạm kể khiến chúng tôi không khỏi rùng mình bởi sự khốc liệt của cơn “bão ết” quét qua vùng biên này, để lại những hậu quả quá nặng nề ở xã được xem là nghèo nhất nhì tỉnh Nghệ An. Trong danh sách do trạm cung cấp, một điều dễ nhận thấy là số người nhiễm “H” hầu hết ở thế hệ 8X, 9X và đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa.
