Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ các sự kiện bên lề của Hội nghị lần thứ 49 của Hội đồng Điều hành Quỹ Toàn cầu mà Việt Nam đăng cai tổ chức từ 08-12/5/2023 tại Hà Nội. Sự kiện do Cục Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp với Tổ chức Phòng chống các bệnh truyền nhiễm mới nổi ANRS (Pháp) đồng tổ chức.
Tham dự Hội nghị có PGS.TS. Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS; Ông Didier Laureillard, điều phối viên người Pháp cho dự án ANRS tại Việt Nam; Ông Ralf Jurgens, Cố vấn kỹ thuật cấp cao, Ban Nhân quyền, Quyền và Giới, Quỹ Toàn cầu; Ông Phạm Minh Khuê, Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược Hải Phòng, đồng chủ nhiệm Dự án DRIVE-C; Bà Khuất Thị Hải Oanh, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng SCDI, Hà Nội cùng gần 100 đại biểu đến từ Quỹ toàn cầu; Cục Phòng, chống HIV/AIDS; Đại học Y Dược Hải Phòng và các tổ chức cộng đồng của người sử dụng ma túy.
PGS.TS. Phan Thị Thu Hương – Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS chia sẻ tại Hội nghị
Sự kiện thu hút được sự quan tâm của đông đảo đại biểu nhờ những thành tựu của Việt Nam trong việc đẩy lùi đại dịch HIV trong nhóm người tiêm chích ma túy. Việt Nam đã triển khai toàn diện các can thiệp cho người tiêm chích ma túy, dự phòng lây nhiễm HIV dưới nhiều hình thức phong phú và phù hợp… là một trong số ít quốc gia khống chế tốt dịch HIV trong nhóm tiêm chích ma túy.
Nếu như giai đoạn đầu của dịch HIV tại Việt Nam, tiêm chích heroin là nguyên nhân chính làm lây truyền HIV ở Việt Nam, với tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm người nghiện chích ma túy là khoảng 30%, vào những năm 2001-2002, thì hiện nay Việt Nam đã lọt vào nhóm một trong số ít quốc gia đã khống chế dịch HIV trong nhóm tiêm chích ma túy, với tỷ lệ hiện nhiễm trong nhóm này là 0,4/100 người năm.
Để đạt được thành tựu trên, PGS.TS. Phan Thị Thu Hương – Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết: Trước hết là sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp chính quyền, sự quyết tâm chính trị của Lãnh đạo các cấp. Quan điểm chỉ đạo này đã được luật hoá và đưa vào các chính sách. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã triển khai các can thiệp toàn diện cho người tiêm chích ma túy, dự phòng lây nhiễm HIV dưới nhiều hình thức phong phú và phù hợp, bao gồm: phân phát bơm kim tiêm sạch, điều trị bằng Methadone, xét nghiệm HIV diện rộng, điều trị ARV và gần đây là điều trị Viêm gan C, PrEP.
Bà Khuất Hải Oanh – Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng SCDI chia sẻ thông tin dự án can thiệp tại Hội nghị
Một trong những sáng kiến thành công ở Việt Nam là dự án nghiên cứu DRIVE được phát triển cách đây hơn một thập kỷ, theo yêu cầu của Bộ Y tế nhằm xác định một gói can thiệp có thể ngăn chặn lây truyền HIV trong nhóm người tiêm chích ma túy. Dự án nghiên cứu DRIVE 2016-2021 (được tài trợ bởi ANRS – Tổ chức Phòng chống các bệnh truyền nhiễm mới nổi của Pháp) với mục tiêu đánh giá can thiệp phối hợp điều trị và dự phòng HIV cho cộng đồng người nghiện chích ma tuý tại Hải Phòng. Kết quả nghiên cứu DRIVE thêm bằng chứng khẳng định dịch HIV ở người nghiện chích ma tuý tại Hải Phòng đã kết thúc (tỷ lệ mới mắc dưới 1/100 người). Hải Phòng chuyển sang chiến lược phù hợp với dịch HIV là tập trung hỗ trợ người nghiện chích ma tuý duy trì điều trị và xử lý thách thức mới về việc sử dụng Methamphetamine tràn lan, hay triển khai mang methadone về nhà, và vấn đề sức khoẻ tâm thần ở người sử dụng ma tuý.
Bà Francoise Barre-Sinoussi, người đoạt giải Nobel về HIV, nguyên điều phối viên ANRS chia sẻ: Dự án DRIVE là một mô hình thành công dựa trên cộng đồng đáp ứng các nhu cầu về HIV.
DRIVE đã đóng góp mô hình điều tra mở rộng lấy mẫu ngẫu nhiên có kiểm soát (RDS) tại cộng đồng, lồng ghép với kết hợp chuyển gửi điều trị methadone và ARV với sự hỗ trợ của cộng đồng như là một công cụ dùng cho triển khai đánh giá dịch HIV tại địa phương và phát hiện vấn đề cần can thiệp; một mô hình can thiệp phù hợp với dịch địa phương; cũng là một cơ hội giải quyết các vấn đề sức khoẻ khác của người nghiện chích ma tuý như đồng nhiễm viên gan, lao, sức khoẻ tâm thần.
Toàn cảnh hội nghị
Mô hình DRIVE đã được chuyển sang áp dụng trong chương trình CHEER (Đánh giá và đáp ứng dịch tễ học HIV dựa vào cộng đồng), đánh giá dịch HIV và can thiệp trên cả đối tượng tiêm chích ma tuý và nam quan hệ tình dục đồng giới trên địa bàn 5 tỉnh của Quỹ Toàn cầu trong năm 2021-2022.
